Op 11 november was Paul Schenderling te gast bij NPO Radio 1 Geld of je Leven over COP29, waarin hij opende met goed nieuws: klimaatfinanciering is hét thema voor de toekomst, mede omdat schone energie zo efficiënt en goedkoop is geworden! Dat zit zo: jarenlang zijn de klimaatinspanningen vooral gericht geweest op het afdwingen van politieke keuzes die groene energie goedkoper maken dan fossiele energie. Maar het opwekken van met name zonne-energie is inmiddels zó efficiënt en betaalbaar geworden, dat schone energie vanaf nu autonoom zal doorgroeien. Die stelling onderbouwden Britse wetenschappers onlangs in dit artikel het gezaghebbende tijdschrift Nature. Autonoom doorgroeien betekent dat ook zonder verdere politieke doorbraken schone energie tussen nu en 2060 de elektriciteitsopwekking mondiaal volledig zal overnemen (zie de grafiek). Vanuit klimaatoogpunt is nu de voornaamste vraag geworden: hoe snel?

Laten we even stilstaan bij de blijde constatering dat dit geweldig nieuws is. Alle klimaatinspanningen, van klimaattoppen tot acties van de klimaatbeweging, hebben gezorgd voor het begin van het eind van het fossiele tijdperk!

De businesscase van schone energie

Er zijn natuurlijk ook stevige nuances. De grootste is: om niet onnodig tijd te verliezen is een gigantische uitbouw van klimaatfinanciering nodig. De financiering van schone energie werkt namelijk totaal anders dan van fossiele energie. Schone energie vergt een grote voorinvestering, bijvoorbeeld de aanleg van een windpark, en verschaft daarna jarenlang zo goed als gratis stroom. Fossiele energie vergt een veel kleinere voorinvestering plus brandstofkosten in de jaren daarna. Vooral landen in het mondiale Zuiden krijgen die voorinvesteringen vaak niet gefinancierd. Daarom bouwen sommige landen nog steeds kolencentrales. Daarna zitten ze jarenlang opgescheept met hogere energiekosten. Een ecologische en sociale tragedie.

Ruim een verdubbeling van klimaatfinanciering nodig

De zonnerevolutie vereist astronomische bedragen. Volgens het Internationaal Energieagentschap is er alleen al richting 2030 jaarlijks 3 biljoen dollar éxtra nodig (3.000 miljard). Dat is ruim een verdubbeling ten opzichte van de huidige klimaatfinanciering. Dit is alleen mogelijk als het mondiale Noorden fors extra investeert in het Zuiden. Nederlandse banken en vermogensbeheerders kunnen daaraan veel meer bijdragen, zeker als ze zouden stoppen met fossiele investeringen. Daarvoor is wel meer samenwerking nodig, tussen banken onderling en tussen banken en overheden. Bijvoorbeeld om hogere kredietrisico’s in zuidelijke landen te dekken. Let wel: dit is geen liefdadigheid maar een prima investering die het Zuiden én Noorden meer oplevert dan wat het kost.

Oproepen

Naast klimaatfinanciering gericht op vermindering van de uitstoot is er ook klimaatfinanciering nodig voor klimaatadaptatie en voor compensatie van klimaatschade (“loss-and-damage”). Wij steunen daarom van harte het pleidooi van het Europees Parlement om te komen tot klimaatfinanciering voor het mondiale Zuiden te vertienvoudigen tot 1 biljoen dollar per jaar.

Tot slot: klimaatfinanciering hoeft niet alleen te komen van bedrijven of overheden, je kunt ook zelf een steentje bijdragen! Bijvoorbeeld door goede doelen te steunen die werken aan klimaatmitigatie en -adaptatie, zoals Cordaid, Kerk in Actie en Tearfund. Of door een deel van je pensioen of spaargeld te beleggen in leningen voor schone energie in het mondiale Zuiden, via organisaties zoals Oikocredit Nederland.